ĐƯỢC XEM NHIỀU
Làm nặng có ảnh hưởng đến chiều cao không? Câu trả lời là: Có, nếu vận động không đúng cách. Dù vận động chỉ chiếm khoảng 20% trong tổng thể các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao, nhưng đây vẫn là yếu tố có thể kiểm soát và tối ưu hiệu quả. Trong giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì, các hoạt động thể chất như nhảy dây, chạy bộ, bơi lội hoặc tập luyện với mức trọng lượng phù hợp có thể kích thích sản sinh hormone tăng trưởng (GH), hỗ trợ kéo dài xương. Ngược lại, tập sai kỹ thuật, mang vác quá nặng hoặc hoạt động quá sức có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của sụn tiếp hợp – vùng tăng trưởng ở đầu xương dài.
Khác với suy nghĩ phổ biến rằng “càng vận động nhiều càng cao,” khoa học cho thấy cường độ và loại hình vận động mới là yếu tố quyết định. Nghiên cứu đăng trên Journal of Bone and Mineral Research chỉ ra rằng trẻ em tham gia vận động nhẹ đến vừa phải trong thời gian hợp lý mỗi ngày (khoảng 60 phút) có mật độ xương tốt hơn, chiều cao phát triển ổn định hơn so với nhóm vận động quá sức. Bài viết này từ Khỏe đẹp là vàng sẽ phân tích rõ cơ chế vận động tác động đến tăng trưởng chiều cao, đồng thời cung cấp các lưu ý quan trọng trong sinh hoạt, nghỉ ngơi và tập luyện nhằm hỗ trợ phát triển thể chất tối ưu, đặc biệt là ở lứa tuổi từ 5 đến 18.
Sự tăng trưởng chiều cao của một người diễn ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Điển hình là cách yếu tố sau đây:
Di truyền hay AND ảnh hưởng đến khoảng 23% chiều cao của một người. Ước tính có khoảng 700 biến thể gen khác nhau quy định chiều cao, bao gồm các gen ảnh hưởng đến đĩa tăng trưởng và sản xuất hormone tăng trưởng. Một số tình trạng bệnh lý bẩm sinh như hội chứng Down, khiếm khuyết tuyến yên có thể tác động đến tăng trưởng thể chất.
Sự phát triển chiều cao chịu sự chi phối của nhiều yếu tố
Cơ thể sản xuất nhiều loại hormone điều khiển quá trình sản xuất xương mới, bao gồm hormone tăng trưởng, hormone giới tính, hormone tuyến giáp. Các hormone này sản xuất liên tục cả ngày trong suốt quá trình tăng trưởng thể chất. Tuy nhiên, thời kỳ dậy thì là lúc hệ nội tiết hoạt động mạnh mẽ, sản xuất ra lượng hormone lớn, khiến chiều cao có sự phát triển mạnh mẽ.
Thực đơn và lịch trình ăn uống hằng ngày ngay từ khi còn là bào thai đến hết tuổi dậy thì chi phối khá nhiều đến sự tăng trưởng chiều cao tự nhiên. Bữa ăn đa dạng thực phẩm, cung cấp đủ các nhóm dinh dưỡng chính như Đạm, chất béo, tinh bột, vi khoáng sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh và chiều cao phát triển tốt. Đặc biệt, để hệ xương chắc khỏe, tăng trưởng chiều cao nhanh chóng, cần đáp ứng đủ nhu cầu Canxi, vitamin D vì đây là các thành phần chính trong cấu trúc xương.
Việc vận động thể chất thông qua các sinh hoạt hằng ngày, tập luyện các bộ môn thể thao tác động không nhỏ đến quá trình tăng trưởng của xương khớp. Người thường xuyên vận động, tập luyện nhiều môn thể thao có lợi cho chiều cao, sẽ có cơ hội sở hữu chiều cao vượt trội.
Ngủ sớm và ngủ đủ giấc là điều kiện lý tưởng để chiều cao phát triển hiệu quả. Giấc ngủ khoa học giúp tuyến yên sản xuất ra nhiều hormone tăng trưởng, thúc đẩy sự phát triển kích thước xương, cải thiện chiều cao.
Môi trường sống trong lành, không bị ô nhiễm không khí, đất, nước giúp cơ thể khỏe mạnh, ít ốm vặt, chiều cao theo đó sẽ tăng trưởng thuận lợi hơn. Ngược lại, nếu sinh sống trong môi trường nhiều yếu tố nguy cơ, ô nhiễm, sức khỏe có thể bị ảnh hưởng, cản trở sự tăng trưởng thể chất tự nhiên.
Sự suy giảm chiều cao ở người trẻ là tình trạng chiều cao tăng trưởng chậm hoặc “dậm chân tại chỗ” dù vẫn đang trong độ tuổi tăng trưởng thể chất. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này:
Nhiều trẻ em không được chăm sóc dinh dưỡng đúng cách từ nhỏ. Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, chỉ ăn thiên về 1 -2 nhóm chất, không có sự cân bằng dinh dưỡng. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn cản trở sự phát triển chiều cao. Đặc biệt, một số trẻ “nghiện” thức ăn nhanh như khoai tây chiên, xúc xích, bánh pizza, thậm chí xem thức ăn nhanh là bữa chính. Các thực phẩm này chứa nhiều calo nhưng nghèo dinh dưỡng, không có vi khoáng nên không hề có lợi cho sự phát triển chiều cao.
Lạm dụng thức ăn nhanh có thể khiến chiều cao kém phát triển
Lười vận động là tình trạng chung của nhiều trẻ hiện nay. Điều này một phần do thói quen bao bọc con quá kỹ của cha mẹ, một phần do ảnh hưởng của thiết bị điện từ làm trẻ ù lì, lười tham gia các hoạt động thể chất. Một số trẻ hầu như chỉ quanh quẩn trong nhà với máy tính, điện thoại hay các món đồ chơi, không được tập luyện các bộ môn thể thao hay gặp gỡ bạn bè. Việc này làm trẻ kém phát triển cả về thể chất cũng như khả năng giao tiếp, gây ảnh hưởng không nhỏ đối với tương lai của trẻ sau này.
Thức khuya không hiếm gặp ở trẻ em hiện nay. Trẻ thức khuya để học bài, làm bài tập hay sử dụng thiết bị điện tử. Nhiều phụ huynh cũng có thói quen thức khuya nên không ý thức được việc phải nhắc nhở con ngủ sớm, ngủ đủ giấc để hỗ trợ tăng trưởng thể chất. Thức quá khuya ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất hormone tăng trưởng của tuyến yên. Hormone tăng trưởng ít, tế bào xương không được kích thích làm chiều cao tăng trưởng chậm và tầm vóc hạn chế.
Chiều cao kém phát triển cũng chịu sự chi phối của tư thế sinh hoạt không phù hợp. Một số trẻ đi, đứng, nằm, ngồi không hợp lý, cột sống bị cong hoặc chịu áp lực quá nhiều nên không phát triển tối đa. Mặt khác, sinh hoạt sai cách còn làm lệch các điểm cong tự nhiên của cột sống.
Trẻ em làm việc nặng hằng ngày hiện nay vẫn còn xảy ra. Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, một số trẻ phải lao động nặng nhọc hằng ngày với nhiều công việc như dọn dẹp nhà cửa, công việc đồng áng. Lao động nặng nhọc, quá sức, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ hiện tại mà còn tác động xấu đến quá trình phát triển chiều cao tự nhiên.
Làm việc nặng, hệ cơ xương khớp phải chịu tác động lực và cơ vượt quá sức chịu đựng. Cơ và xương có thể bị tổn thương, xương kém phát triển về chiều dài do phải tập trung phát triển chiều dày để chịu áp lực, va đập. Nhiều công việc bắt buộc trẻ phải thường xuyên cúi người, bê, khiêng vác đồ nặng khiến cột sống bị bẻ cong, chiều cao tăng trưởng chậm.
Trẻ em làm việc nặng từ nhỏ có thể kém phát triển chiều cao
Trẻ làm việc nặng phần lớn đang sinh sống trong gia đình điều kiện kinh tế khó khăn, chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, thậm chí thiếu ăn, ăn không đủ bữa. Mặt khác, trẻ cũng khó có được giấc ngủ ngon, ngủ sớm và đủ giấc mỗi ngày. Các yếu tố này sẽ tác động xấu đến sự tăng trưởng thể chất cũng như sự phát triển chiều cao của trẻ. Do đó, trẻ phải lao động nặng nhọc từ nhỏ khó có thể phát triển chiều cao hết tiềm năng.
Để giúp trẻ phát triển chiều cao tối đa, cha mẹ nên chú ý áp dụng những nguyên tắc quan trọng sau:
Cho con ăn đúng và đủ bữa, bữa ăn có sự đa dạng về dưỡng chất, ăn đa dạng thực phẩm thịt, cá, rau, củ, trứng, sữa… để bổ sung cân bằng dinh dưỡng. Mỗi ngày, trẻ cần ăn đủ từ 5-6 bữa gồm 3 bữa chính và 2-3 bữa phụ. Hạn chế để trẻ ăn thức ăn vặt, uống nước ngọt có ga.
Tạo điều kiện cho con vận động một cách hợp lý hằng ngày thông qua làm việc nhà nhẹ nhàng, chơi thể thao phù hợp với độ tuổi. Trẻ có thể phụ giúp cha mẹ các công việc nhà đơn giản, vừa sức như quét nhà, nhặt rau, lau chùi bàn ghế. Không nên ép trẻ phải khiêng vác nặng hay làm các công việc nặng quá sức sẽ gây ảnh hưởng xấu đến tăng trưởng thể chất. Một số môn thể thao tăng chiều cao hiệu quả: Bơi lội, cầu lông, bóng chuyền, bóng rổ, chạy bộ, nhảy dây…
Mỗi ngày, trẻ cần ngủ từ 10-12 tiếng tùy vào độ tuổi. Quan trọng nhất, thời điểm bắt đầu ngủ phải trước 22h hằng ngày vì từ 23h trở đi là thời điểm tuyến yên sản xuất ra nhiều hormone tăng trưởng nhất trong ngày. Giấc ngủ ngon cần có phòng ngủ gọn gàng, giường ngủ êm ái và không có âm thanh, ánh sáng từ bên ngoài tác động trực tiếp.
Ngủ sớm hỗ trợ chiều cao tăng trưởng nhanh chóng
Tắm nắng là cách hiệu quả để bổ sung vitamin D cho trẻ. Vitamin D sẽ giúp hệ xương hấp thụ, chuyển hóa Canxi tốt hơn, nâng cao mật độ xương và giúp xương chắc khỏe. Mỗi ngày, trẻ nên tắm nắng từ 10-15 phút. Nên tắm nắng trước 9h sáng và sau 4h chiều vì đây là lúc cường độ nắng dịu nhẹ, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Thực phẩm bổ sung hay thuốc tăng chiều cao là sản phẩm bổ sung các dưỡng chất giúp chiều cao tăng trưởng nhanh như Canxi, vitamin D, magie, kẽm… Một số sản phẩm còn có thêm các thảo dược tự nhiên, thành phần quý từ tự nhiên đóng vai trò nâng cao sức khỏe, cải thiện hệ miễn dịch, giúp cơ thể hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn. Cha mẹ có thể lựa chọn một sản phẩm thực phẩm bổ sung uy tín cho con sử dụng.
Nếu chọn sản phẩm Mỹ, cha mẹ nên ưu tiên sản phẩm có chứng nhận FDA vì chỉ những sản phẩm chất lượng, hiệu quả và an toàn mới được FDA cấp chứng nhận và cấp phép lưu hành tự do.
Thuốc tăng chiều cao chứa các thành phần có lợi cho hệ xương
Không ảnh hưởng nếu tập đúng kỹ thuật, không quá sức và nghỉ ngơi đầy đủ. Tập luyện khoa học cùng chế độ ăn giàu canxi, protein và giấc ngủ sâu giúp hỗ trợ tăng trưởng chiều cao ở tuổi dậy thì.
Từ 14 tuổi trở lên có thể tập tạ nhẹ dưới giám sát chuyên môn. Trước đó, nên ưu tiên bài tập bodyweight để phát triển nền tảng sức mạnh và kiểm soát cơ thể.
Không có mức tạ cố định gây hại, rủi ro nằm ở sai kỹ thuật và tập quá sức. Nâng tạ nặng sai cách dễ chèn ép sụn tăng trưởng, ảnh hưởng cột sống và chiều cao.
Không. Tập gym đúng cách không làm giảm chiều cao. Đĩa đệm chỉ lún tạm thời khi tập nặng và sẽ hồi phục sau nghỉ ngơi, không ảnh hưởng đến tăng trưởng lâu dài.
Tránh deadlift và squat nặng nếu chưa thuần thục kỹ thuật. Ưu tiên các bài cardio nhẹ, bật nhảy, bơi lội, yoga và kéo giãn giúp kích thích phát triển chiều cao an toàn.
Có. Thiếu ngủ làm giảm tiết hormone tăng trưởng. GH tiết mạnh nhất từ 22h–2h khi ngủ sâu; ngủ trễ, giấc ngủ ngắn làm chậm quá trình phát triển chiều cao.
Sữa, cá hồi, trứng, rau xanh, hạt chia và đậu nành giúp xương phát triển. Bổ sung vitamin D3, canxi, kẽm và magie hỗ trợ cấu trúc xương và tăng trưởng chiều cao hiệu quả.
Làm nặng có ảnh hưởng đến chiều cao không và nhiều thông tin sức khỏe quan trọng đã được Khỏe đẹp là vàng chia sẻ cụ thể trong bài viết. Theo dõi website của chúng tôi thường xuyên để cập nhật những thông tin sức khỏe hữu ích khác nhé.
