Dậy thì sớm hiện nay khá phổ biến, nhất là trẻ em ở các thành phố lớn. Đây không phải là tình trạng cha mẹ có thể xem thường vì hậu quả của nó có thể kéo dài đến tương lai của trẻ. Dậy thì sớm có bị lùn không? Bài viết sau đây của Khỏe đẹp là vàng sẽ giải đáp điều này giúp bạn. Cùng khám phá nhé.
Độ tuổi dậy thì trung bình của trẻ em trước đây là khoảng 13 tuổi ở nữ, 17 tuổi ở nam. Do đó, ông bà ta thường có câu: Nam thập lục, nữ thập tam. Tuy nhiên, hiện nay độ tuổi dậy thì có xu hướng giảm xuống đáng kể.
Dậy thì sớm là tình trạng trẻ xuất hiện các dấu hiệu dậy thì khi tuổi còn nhỏ. Những bé gái dậy thì trước 9 tuổi, bé trai dậy thì trước 10 tuổi được coi là dậy thì sớm.
Đối với bé gái, sự phát triển ngực chính là dấu hiệu dậy thì xuất hiện đầu tiên, sau đó là hình thành lông mu và hành kinh. Các bé nam nhận biết dậy thì thông qua việc kích thước tinh hoàn tăng, lông mu và dương vật phát triển. Khi các dấu hiệu dậy thì đầu tiên xuất hiện trước 9 tuổi ở nữ và 10 tuổi ở nam, cha mẹ cần cảnh giác với dậy thì sớm.
Một đứa trẻ dậy thì sớm có thể phải đối mặt với những mối nguy hiểm sau đây:
– Hạn chế chiều cao: Trẻ dậy thì sớm dù cao nhanh hơn so với bạn cùng tuổi ở thời điểm dậy thì nhưng do xương trưởng thành sớm hơn nên khiến trẻ thấp hơn khi trưởng thành.
– Tâm lý: Khi nhận ra cơ thể con có những sự khác biệt so với bạn bè cùng tuổi, nhiều trẻ cảm thấy căng thẳng, xấu hổ, tự ti, sợ bị bạn bè bàn tán, kì thị. Một số trẻ còn đối mặt với trầm cảm.
– Dễ bị dụ dỗ: Dậy thì khi còn quá non nớt, nhiều trẻ dễ dàng rơi vào cạm bẫy của các tệ nạn xã hội như lạm dụng chất kích thích, uống rượu bia, hút thuốc, dụ dỗ làm các việc sai trái.
– Quan hệ tình dục: Sự phát triển sinh lý và ham muốn tình dục sớm trong khi trẻ chưa có năng lực kiểm soát có thể khiến trẻ quan hệ tình dục quá sớm, nguy cơ mang thai ngoài ý muốn, mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục cao.
– Rủi ro khác: Một số nghiên cứu xác định rằng dậy thì sớm có thể là tác nhân dẫn đến sự hình thành của các khối u ác tính ở nam, ung thư vú ở nữ. Tuy vẫn chưa có căn cứ cụ thể nhưng điều này vẫn khiến nhiều người lo ngại.
Dậy thì sớm có thể khiến trẻ thấp lùn hơn bạn bè cùng trang lứa. Bước vào giai đoạn dậy thì, cơ thể của các con phát triển mạnh mẽ do sự sản sinh hormone sinh dục sẽ kích hoạt các xương phát triển nhanh chóng. Trong thời kỳ dậy thì, chiều cao của trẻ có thể phát triển đạt tốc độ 10-12m/năm trong 1-2 năm bất kỳ. Những năm còn lại duy trì từ 5-7cm. Sau dậy thì, chiều cao phát triển chậm lại, khi sụn tăng trưởng ở 2 đầu xương cốt hóa thì chính thức ngừng phát triển.
Do quá trình dậy thì đến sớm, các bé có thể cao lớn vượt trội hơn bạn bè cùng tuổi. Tuy nhiên, đến khi trưởng thành, chiều cao những trẻ dậy thì sớm lại thua kém hơn do các em có ít thời gian hơn để phát triển chiều cao.
Những chuyên gia sức khỏe cảnh báo, những bé gái dậy thì sớm có thể thấp hơn 12cm, bé trai thấp hơn đến 20cm chiều cao so với bạn bè cùng tuổi. Mặt khác, dậy thì là thời điểm vàng tăng trưởng chiều cao. Những bé dậy thì sớm dường như đã bị đánh cắp mất cơ hội cuối cùng để tăng chiều cao hiệu quả. Do đó, kịp thời phát hiện và áp dụng các cách khắc phục dậy thì sớm là việc cha mẹ cần đặc biệt quan tâm.
Đối mặt với tình trạng con dậy thì sớm, cha mẹ cần hết sức bình tĩnh, tiến hành áp dụng các cách dưới đây để hỗ trợ con đạt chiều cao tiềm năng:
Chế độ ăn uống không phù hợp là nguyên nhân hàng đầu gây dậy thì sớm. Do đó, điều chỉnh lại thói quen ăn uống hằng ngày của con là việc cha mẹ cần làm để hỗ trợ con phát triển chiều cao tối đa.
Trẻ dậy thì sớm nên ưu tiên các thực phẩm có nguồn gốc thực vật hơn là động vật. Việc này sẽ giữ cho lượng protein trong cơ thể ở mức an toàn và giảm sự tiêu thụ các hóa chất gây rối loạn nội tiết trong môi trường (EDCs).
Trẻ dậy thì sớm cũng nên hạn chế sử dụng sữa bò mà nên thay thế bằng sữa thực vật. Sữa thực vật cũng chứa rất nhiều Canxi và các khoáng chất giúp hệ xương khỏe mạnh.
Khuyến khích con ăn nhiều thực phẩm tự nhiên như rau xanh, bí đỏ, cà rốt, cà chua, các loại hạt, bơ, ngũ cốc nguyên hạt vì đây là các thực phẩm chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho chiều cao của trẻ và lành mạnh cho sức khỏe.
Nên ưu tiên những thực phẩm có nguồn gốc hữu cơ để tránh tiêu thụ thuốc trừ sâu và các loại thuốc kích thích tăng trưởng còn tồn động trong thực phẩm.
Vận động là một trong những yếu tố kích thích chiều cao phát triển tốt. Mỗi ngày, con nên dành từ 45-60 phút cho các hoạt động thể thao. Điều này sẽ kích thích quá trình tích lũy khoáng chất tại xương, giúp xương chắc khỏe hơn. Mặt khác, vận động cũng là cách thúc đẩy tuyến yên sản sinh ra nhiều hormone tăng trưởng, rất quan trọng đối với sự phát triển chiều cao của trẻ.
Các môn thể thao tăng chiều cao phù hợp với trẻ dậy thì sớm:
– Bơi lội
– Bóng rổ
– Bóng chuyền
– Cầu lông
– Nhảy dây
– Chạy bộ
– Đạp xe
– Đu xà đơn
– Thể dục nhịp điệu
– Leo núi
Trẻ dậy thì có xu hướng tò mò với những điều mới mẻ trên cơ thể mình, hình thành xu hướng tình cảm, cảm xúc giới tính nên thường sao nhãng việc nghỉ ngơi, chăm sóc sức khỏe. Thiếu ngủ, ngủ không đủ giấc ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển chiều cao của trẻ. Điều này có liên quan đến sự sản sinh hormone tăng trưởng của tuyến yên. Chỉ khi ngủ đủ giấc, ngủ ngon giấc, tuyến yên mới có thể tiết ra nhiều hormone tăng trưởng giúp xương dài ra, chiều cao phát triển.
Mỗi ngày, trẻ nên ngủ đủ từ 8-10 tiếng. Giấc ngủ quan trọng nhất là ban đêm, ngủ trước 22h, ngủ liền mạch không ngắt quãng. Ban ngày, trẻ cũng cần được nghỉ ngơi 15-20 phút sau bữa trưa để cơ thể thư giãn, tỉnh táo hơn vào buổi chiều.
Những yếu tố giúp trẻ ngủ ngon hơn:
– Phòng ngủ, giường ngủ sạch sẽ
– Nhiệt độ mát mẻ về hè và ấm áp về đêm
– Không có tiếng ồn
– Tắm nước ấm trước khi ngủ
– Massage nhẹ nhàng
Nhiều loại thực phẩm có thể khiến trẻ dậy thì sớm tăng tốc độ và rút ngắn thời kỳ dậy thì. Điều này sẽ khiến trẻ dậy thì sớm vốn đã có ít thời gian để phát triển chiều cao lại càng thiệt thòi hơn nữa. Cha mẹ có con dậy thì sớm nên loại bỏ các thực phẩm sau đây ra khỏi chế độ ăn uống hằng ngày:
– Nước ngọt đóng chai
– Thịt cổ gia cầm
– Rau củ trái mùa
– Mật ong
– Đồ chiên rán
– Thịt, cá được nuôi bằng thức ăn công nghiệp
Khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể tự tổng hợp được vitamin D. Xương cần vitamin D để hấp thụ và chuyển hóa Canxi hiệu quả hơn. Nếu để thiếu hụt vitamin D, xương có nguy cơ thiếu Canxi dù trẻ đã được bổ sung đủ từ chế độ ăn uống hay thực phẩm chức năng.
Mỗi ngày trẻ chỉ cần tắm nắng khoảng 15 phút là cơ thể đã có đủ lượng vitamin D cần thiết. Thời điểm để tắm nắng phù hợp là trước 9h sáng và sau 4h chiều. Đây là lúc cường độ nắng không quá cao, không gây hại cho da.
Trẻ em hiện nay được tiếp xúc với thiết bị điện tử như ti vi, máy tính, điện thoại từ khá sớm. Đây cũng là yếu tố khiến trẻ dậy thì sớm hơn. Những nội dung liên quan đến tình yêu, tình dục được đăng tải trên các nền tảng trực tuyến có thể khiến trẻ xuất hiện ham muốn tình dục và kích thích quá trình dậy thì. Trẻ đang dậy thì sớm khi tiếp xúc với các nội dung độc hại này có thể để lại nhiều hệ lụy nguy hiểm, ảnh hưởng đến nhận thức, tính cách của trẻ.
Mặt khác, lạm dụng thiết bị điện tử cũng khiến thời gian dành cho ăn uống, vận động, nghỉ ngơi của trẻ bị thu hẹp. Điều này làm ảnh hưởng xấu đến sự phát triển chiều cao tự nhiên. Do đó, cha mẹ chỉ nên cho trẻ sử dụng thiết bị điện tử khi cần thiết. Đồng thời kiểm soát các nội dung trẻ tiếp xúc trên thiết bị điện tử.
Sản phẩm hỗ trợ tăng chiều cao chứa các thành phần giúp xương chắc khỏe và chiều cao phát triển tốt như Canxi, vitamin D, kẽm, magie, phốt pho, kali, các thảo dược tốt cho sức khỏe. Sử dụng sản phẩm này giúp xương dài ra nhanh và chiều cao tăng trưởng vượt bậc. Khi thời gian phát triển chiều cao đã bị rút ngắn, trẻ cần được đẩy mạnh tốc độ phát triển để chinh phục chiều cao đạt chuẩn khi trưởng thành.
Nhiều phụ huynh lo ngại khi trẻ đã dậy thì sớm nếu sử dụng các loại sản phẩm bổ sung có thể dẫn đến béo phì, thừa cân hay đẩy nhanh hơn quá trình dậy thì. Tuy nhiên, các sản phẩm tăng chiều cao uy tín có thành phần chủ yếu là thảo dược tự nhiên nên hầu như không gây ra các hiện tượng này, lành tính, an toàn cho sức khỏe.
Để phòng ngừa con dậy thì sớm, cha mẹ cần chú ý các điểm quan trọng sau:
– Tăng cường rau củ và trái cây trong thực đơn ăn uống hằng ngày. Hạn chế tiêu thj các thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều chất béo.
– Vận động thể dục thể thao hằng ngày để đốt cháy năng lượng và tăng cường sức khỏe.
– Tránh xa các yếu tố kích thích lượng estrogen và testosterone bên ngoài như thực phẩm hay các loại thuốc bổ, thuốc theo toa
– Kiểm soát cân nặng luôn nằm trong ngưỡng chuẩn
– Tạo môi trường sống lành mạnh, khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động xã hội và hoạt động ngoài trời
– Không gây áp lực học tập, áp lực tâm lý khiến trẻ căng thẳng.
– Đưa con thăm khám sức khỏe thường xuyên để kịp thời phát hiện những bất thường về sức khỏe và xử lý kịp thời.
– Trở thành một người bạn đồng hành cùng con trong cuộc sống, lắng nghe những tâm tư, tình cảm để kịp thời nhận biết các dấu hiệu con dậy thì sớm
Dậy thì sớm không phải là tình trạng có thể xem thường. Trẻ có thể phải gánh chịu nhiều hậu quả lâu dài do dậy thì sớm gây ra. Cha mẹ nên theo dõi sức khỏe sinh lý, tâm lý của con thường xuyên, nếu nghi ngờ con có dấu hiệu dậy thì sớm cần đưa con đến thăm khám bác sĩ để được kiểm tra và hướng dẫn cách xử lý phù hợp.